“Sağlamcı Zihniyete Kör Topal Bir Muhalefet”

Alper Tolga Akkuş: Açık Radyo'nun 56. yayın döneminin yeni programlarından Sakat Muhabbet’e hoş geldiniz. Sakat Muhabbet’in şiarı, “Sağlamcı Zihniyete Kör Topal Bir Muhalefet.” Bu şiarı da 6 ay içinde konuklarla, konularla ve kendi paylaşımlarımla açmaya niyet ediyorum. Sakat Muhabbet’in ilk bölümünde konuğum yok. Size planlarımdan ve Sakat Muhabbet’in amaçlarından bahsedeceğim.

Sakat Muhabbet’te her hafta bir konuk ile toplumun sakatlık algısını, sakatlara bakışını masaya yatıracağız. Sakatlık üzerinde çalışmalar yürüten akademisyenlerden sivil toplum kuruluşlarına, sinemada sakatlık algısından müzikteki ayrımcılığa uzanan geniş bir yelpazede kör topal bir muhalefete soyunacağız.

Sakatlık olgusunu, sakat kelimesinin toplumda barındırdığı olumsuz anlamı, bundan nasıl sıyrılabilineceğini ve bu bağlamdaki mücadeleleri işleyeceğiz. “Sakat Muhabbet programı yapacaksın da. Bir sakatlığın var mı?” diyenler olabilir. Size hemen kendimden bahsedeyim. 1973 doğumluyum ve doğum sırasında yaşanan bir komplikasyon sonucu beyne baskı yapılmasından doğan bir sakatlığım var. “Spastik parapleji” isminde bel altından ayaklara ve kaslara nüfuz eden bir rahatsızlık. Programın afişindeki o koltuk değneği de bununla ilgili. Kanedyen diyoruz biz dirsekten kullanılan değneğe.

13 programlık bir dönem var önümüzde. Programların ayrıntılarını sizinle paylaşmak istiyorum.

2. PROGRAM: 22 Kasım’da gerçekleştireceğimiz programda kültür kuramcısı ve sosyolog Ezgi Bakçay’ı konuk edeceğiz. 1 Kendisinin müştereklere dair bir sunumundan hareketle “İnsan Sakattır” başlıklı konuyu konuşacağız.

3. PROGRAM: 6 Aralık tarihli program, 3 Aralık Dünya Sakatlar Günü'nün hemen ertesine denk geliyor. Bu programa sevdiğim bir arkadaşım ve sakat hakları aktivizminin Türkiye'de önde gelen ismi Bülent Küçükaslan'ı konuk edeceğim. Bülent’le “Sakat Politik” başlığı altında “Sakat kelimesini niye kullanıyoruz, niye engelli demiyoruz?”, “Özürlü kelimesini kullanmaktan niye vazgeçtik?”, ”Sakat kelimesinin kullanılması politik bağlamda ne anlama geliyor?”, “Bunu kullanmanın ne gibi artıları var?”, “Sakat hakları aktivistleri bu konuda ne düşünüyor?” benzeri sorular üzerinden bir program yapmayı planlıyoruz.

4. PROGRAM: 20 Aralık’ta GETEM (Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı) direktörü Engin Yılmaz'ı konuk edeceğiz ve “sağlamcılığı” ele alacağız.

5. PROGRAM: 3 Ocak’ta İdil Seda Ak ile “Sakat Tarih” başlığı altında sakatlık tarihi, engellilerin tarihi, sakatlık aktivizminin ve sakatlara bakışın tarihini ele alacağız. İdil Seda Ak Engelli Kadın Derneği'nden. Aynı zamanda TOHAD, “Toplumsal Haklar ve Araştırmalar Derneği” yönetim kurulu üyesi. Engelsiz Filmler Festivali’nin de danışma kurulu üyesi. Hem akademi hem de aktivizm alanında çok önemli bir isim.

6. PROGRAM: 17 Ocak’ta yine çok sevdiğim arkadaşım, sakat hakları aktivisti Gülçin Erdiş’i konuk edeceğiz. Gülçin, Kadıköy Bostanları’nın bir dönem bir parselini kurayla kazanarak orada bir bahçıvanlık süreci geliştirmişti. “Sakat Bahçıvan” başlıklı programla Gülçin’i sizlerle tanıştırmak istiyorum. Sandalye kullanan, ortopedik anlamda engelli bir sakat bunu nasıl yapabiliyor? Bunun için ne gerekiyor? Deneyimleri, paylaşımları ve bize aktarmak istedikleri nelerdir?

7. PROGRAM: 31 Ocak’ta Bülent Ortaçgil’i konuk etmeyi düşünüyorum ve onunla iki eseri, “Normal” ve “Beni Kategorize Etme” üzerinden sakatlıkla ilgili konuşmayı hayal ediyorum.

8. PROGRAM: 14 Şubat Sevgililer Günü'nde “Sakat Aşk” konusunu konuşacağız… Sakat Aşk konusu bağlamında da “Erişilebilir Her Şey” girişiminin kurucuları Seben Ayşe Dayı ile Serim Berke Yarar’ı konuk edeceğim. Umarım davetime kabul gösterip buyururlar.

9. PROGRAM: 28 Şubat’ta Gayrettepe'deki Karanlıkta Diyalog Müzesi’ni direktörü Harun Sarıkaya ile konuşacağız. Müzenin kuruluşunu, oraya gelen, sakat olmayan bireylerin deneyimlerini konuşma imkânı bulacağız.

10. PROGRAM: 14 Mart'ta da 8 Mart Dünya Kadınlar Günü paralelinde bir program yapacağız. Engelli Kadın Derneği'nden bir konuğum olacak. Dünya Kadın Günü'nde sakat kadınların penceresinden neler söylemek isterler? Sakat kadınlar ne istiyorlar? ve benzeri sorulara yanıt arayacağız.

11. PROGRAM: 28 Mart’ta konuklarım İrem Afşin ve Nazım Özgün’le Dünya Otizm Farkındalık Günü’nü konuşacağız. İrem Afşin bir gazeteci, yazar ve hak savunucusu. Nâzım Özgün ise Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü öğrencisi. İrem Afşin ve Nazım Özgün’le otizmi, otizm farkındalığını, otistik olmayı irdelemeyi planlıyoruz.

12. PROGRAM: Nisan ayına geldik. Nisan ayı 56. yayın döneminin son ayı. 11 Nisan için “Sakat Sinema” başlıklı bir program yapmayı düşündüm. Görkem Yeltan'ı takip ediyorum uzun zamandır. Beğendiğim bir oyuncu. Yönetmenlik de yapıyor. Çocuk kitapları da yazıyor. Onun bir filmini izlemiştim: Bağcık. Bağcık filminde bir sakat karakter vardı. Umuyorum ki o film üzerinden sakat bireylerin sinemada temsiliyeti üzerine konuşacağız. Sinemada sakat temsiliyle ilgili çok büyük sıkıntılar var. Ama tabii biz Görkem hanımla sadece kendi filmi üzerinden bir sohbet gerçekleştirmek niyetindeyiz.

13. PROGRAM: 25 Nisan ve yayın döneminin son programı. Bu programda Çernobil’in bize hissettirdiği olumsuz duyguları ele alacağız. Sakat Muhabbet’in Açık Radyo’dan önce kısa bir podcast macerası olmuştu, Murad Canbulut’u konuk almıştım. Çernobil Sendromu’ndan dolayı sakatlanan kız kardeşi üzerinden Çernobil faciasını konuşacağız.

Sakat Muhabbet’in yeni bölümlerinde buluşmak üzere.